Czy małżonkowie mogą wspólnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Pierwszym krokiem w drodze do oddłużenia jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Co do zasady, z chwilą zawarcia małżeństwa, pomiędzy małżonkami powstaje ustawowa wspólność małżeńska. Oznacza to, że nabyte w trakcie trwania małżeństwa przedmioty majątkowe, z pewnymi wyjątkami, wchodzą w skład tej wspólności. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez jednego małżonka, niesie daleko idące skutki dla drugiego małżonka. Czy małżonkowie mogą wspólnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Co dzieje się z majątkiem wspólnym? Jakie prawa ma małżonek upadłego?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Czy małżonkowie mogą wspólnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Przepisy Prawa upadłościowego precyzyjnie wskazują, że wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć dłużnik. Małżonkowie nie mogą wspólnie złożyć jednego wniosku.

We wniosku należy wskazać:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL - dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację,
• wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika,
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie,
• aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
• spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty,
• spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności, wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania,
• listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych,
• określone oświadczenia dłużnika.

Skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez małżonka

Przede wszystkim z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa. Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Nie oznacza to jednak, że małżonek traci prawa do udziału w majątku wspólnym. Zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi.

Należy także dodać, że ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, chyba że pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zasada ta ma zastosowanie również w sytuacji, gdy rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w wyniku rozwodu, separacji albo ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, chyba że pozew lub wniosek w sprawie został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Także ustanowienie rozdzielności majątkowej lub ograniczenie wspólności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Dlaczego warto złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Dłużnicy nieposiadający wystarczających środków na pokrycie zobowiązań, często czują, że znajdują się w sytuacji bez wyjścia. To szczególnie trudny moment, często będący splotem nieszczęśliwych wydarzeń. Wyróżnić można wiele przypadków, w których do pogorszenia sytuacji majątkowej dochodzi bez winy dłużnika, między innymi ciężka choroba, utrata sprawności, amputacja kończyn. W takich przypadkach szansą na rozwiązanie problemów finansowych może okazać się upadłość konsumencka. Dobrodziejstwo tej instytucji polega na możliwości całkowitego oddłużenia.

Kilka kroków do oddłużenia

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Czy sąd może oddalić złożony wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Poza stanem niewypłacalności oraz posiadaniem statusu konsumenta dłużnik musi spełnić szereg przesłanek, aby jego wniosek został uwzględniony przez sąd – na przykład sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. 

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to dopiero jeden z pierwszych etapów postępowania upadłościowego, a umorzenie zobowiązań jest co do zasady ostatnim krokiem w drodze do oddłużenia.

Czym różni się postępowanie upadłościowe od postępowania egzekucyjnego?

Są to dwa odrębne postępowania, mające tak naprawdę niewiele cech wspólnych. Przede wszystkim należy zauważyć, że głównym celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie, natomiast postępowanie egzekucyjne prowadzone jest w celu zaspokojenia roszczeń wierzyciela.

Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego może dojść do całkowitego lub częściowego oddłużenia - umorzenia zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli, a w niektórych przypadkach sąd może umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Co ważne, do umorzenia zobowiązań może dojść również w sytuacji, gdy dłużnik nie posiada majątku. Natomiast postępowanie egzekucyjne co do zasady prowadzone jest do momentu zaspokojenia całego dochodzonego przez wierzyciela roszczenia.