Przesłanki ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Czy upadłość konsumencką może ogłosić każdy? Jakie warunki należy spełnić? Na te pytania wielu dłużników próbuje znaleźć odpowiedź. Nie da się zaprzeczyć, że często ogłoszenie upadłości traktowane jest jako ostania deska ratunku, w tzw. sytuacjach bez wyjścia, gdy zadłużenie rośnie z dnia na dzień i brak jest szans na jego uregulowanie. Należy jednak pamiętać o tym, że upadłość konsumencka ma chronić prawa osób, które bez swojej winy stały się niewypłacalne np. w wyniku choroby. Natomiast nie stanowi parasola ochronnego dla osób, które celowo się zadłużają.

Jakie warunki należy spełnić, aby móc ogłosić upadłość konsumencką?

Co do zasady upadłość konsumencką mogą ogłosić konsumenci - osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które są niewypłacalne. Należy jednak mieć na względzie, że ustawa regulującą instytucję upadłości konsumenckiej wskazuje szereg przesłanek, po wystąpieniu których sąd upadłościowy oddali wniosek dłużnika.

Przepis art. 491⁴ wskazuje, że Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W tym miejscu należy dodać, że jest to bezwzględna przesłanka oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości i w takim przypadku sąd nie będzie doszukiwał się szczególnych okoliczności.

Ponadto, zgodnie z przepisem art. 491⁴ Prawa upadłościowego:

1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:

• w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
• ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono,
• dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
• czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli

– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

2. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

3. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Warto zwrócić uwagę na względy słuszności oraz względy humanitarne, o których mowa powyżej. Są to szczególne okoliczności, po wystąpieniu których sąd może pozytywnie rozpatrzeć wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, mimo że występuje przesłanka wskazana w przepisie.

Na marginesie należy dodać, że względy słuszności oraz względy humanitarne nie będą brane pod uwagę, jeśli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.